KATRANLI KÖYÜ (QETRANİ)
            Köyümüzün tam olarak hangi tarihte kurulduğu ile ilgili bir  bilgi olmamakla beraber 1750-1850 yılları arasında Müslüman Kürt aileler köye yerleşmiş  çok eski bir köy olduğu  bilinmektedir. Bizim köye ilk muhtarlık 1924 yıllında kurulmuştur. İlk okul 1964 yılında yapılmıştır.

Katranlı (Qetrani ) Anlamı ; Köyün adı petrol ürünlerinden biri olan
katrandan gelmektedir. 1963-1968 yılli yıllara kadar Katranlı köyünde çıkarılan katrandan hasta 
(ayağında yara vb) olan hayvanların ayağına sürülerek ilaç olarak kullanılmıştır. 

 KÖYÜN KURUCU AİLELERİ
            Katranlı (Qetrani ) köyüne olarak 12 hane yerleşmiş  ve sonradan 2 hane dahil olmuş ve toplamda 14 kurucu aileden oluşmuştur. Bu kurucu aileler 
            KÖYE İLK YERLEŞEN KURUCU AİLELER
(Not : Köye ilk yerleşim sıralamasını tam olarak bilmediğimizden Sıralama Köye yerleşme sıralaması değildir. Sadece 1'den 14 'e kadar numaralandırma sırasıdır.) 

1-MALA TELHE ŞEYH (Huse Hawse) :
ailenin adı Talhan'nın babası Hüseyin'den geliyor . Hüseyin'in lakabı Şeyh dir ve Küçük yaşta anne ve babası vefat  ettiğinden halası tarafından büyütüldüğünden   şeyh veya Huse Hawse olarak hitap edilmiştir. Aileden ilk olarak  Talha'nın babası Hüseyin gelmiş. Hüseyin'in babası Ahmet   Osman'ın oğlu ve Yakub' un torunudur.   Ahmet  Bingöl'un Solhan ilçesi Hazarşah hespık  köyünden katranlıya gelmiştir, Hüseyin'in  çocukları  Muhammed , Ahmet, Abdullah (Abdo), Yüzbaşı Hasan , Mustafa(mısto), Cevahir, Zeynep , Zubeyr , Talha ve  Husna dır.   Dimilî Aşiretine mensup olup, İslam dini Sünni Şafii mezhebi insancına sahiptirler. Karadaş, Yaylacı, Muş , Yaman soyadları kullanmaktadırlar. Ayrıca  Telhe Şeyh Ailesi Tekman Kelereş köyünde Mala Muhamed 'e Begzo ile Yakın akrabadırlar. Telhe Şeyh ailesi  Erzurum Merkezi , Adana , Bursa , Yozgat ve İzmir Başta olmak üzere bir çok ille göç etmişlerdir. 
(Kaynak : H.Mustafa YAYLACI, M.Fetih YAYLACI ) 

2-MALA HECİYE FATE       
Köye ilk olarak    Yusuf'un oğlu Mola Ahmet Bingöl'un Solhan ilçesi Hazarşah hespık  köyünden katranlı' ya gelmiştir.  Molla Ahmet'in eşinin Adı Fatma büyük oğlu Hacı Muhammet'tir. Dimilî Aşireti'ne mensup olup, İslam dini Sünni Şafii mezhebi insancına sahiptirler. Dumlu , Karakaş ve Polat soyadlarını kullanmaktadırlar. 
Haciye Fate  ailesi Erzurum Merkez ve İstanbul başta olmak üzere bir çok ille göç etmişlerdir. (Kaynak : Seyfettin DUMLU)  

3-MALA ARIF E SINAN
Sinan'ın torunu, Ali'nin oğlu Arif Diyarbakır Ergani'den önce Erzurum Çat Ağaköy köyüne ve oradan da  Katranlı köyüne gelmiştir. Şadi Aşireti'ne mensup olup, İslam dini Sünni Şafii mezhebi insancına sahiptirler. Sinanoğlu ve Güngör Soyadlarını kullanmaktadırlar. 
Arife Sinan ailesi Erzurum Merkez , Ankara , İstanbul başta olmak üzere bir çok ille göç etmişlerdir. (Kaynak : H.Vasıf SİNANOĞLU) 

4-MALA MELLE ZILFO
Melle Zılfonun oğlu Melle Muhammed   Deşta Gewra 'dan önce Erzurum Çat  Ağaköy köyüne oradan Tortum Bahr köyüne oradan da ve  Katranlı köyüne gelmiştir. Milli aşireti'ne mensup olup, İslam dini Sünni Şafii mezhebi insancına sahiptirler. Özer , Bingöl, Kızılyar  ve Karatepe Soyadlarını kullanmaktadırlar. 
Melle Zılfo ailesi Erzurum Merkez , Bursa , İstanbul başta olmak üzere bir çok ille göç etmişlerdir. (Kaynak : H.Nuri KARATEPE, Muzafer KARATEPE) 

5-MALA BEZIK 
Tacettin oğlu İsmail  KATRANLI Köyüne gelmiştir. Şadi Aşireti'ne mensup olup, İslam dini Sünni Şafii mezhebi insancına sahiptirler. Dündar , Geçit , Konak , Yılmaz  ve Özkan Soyadlarını kullanmaktadırlar. 
Bezık ailesi Erzurum Merkez , Ankara , İstanbul başta olmak üzere bir çok ille göç etmişlerdir. (Kaynak : Şirin DÜNDAR)

6-MALA DADAŞAN
Haconun oğulları  Süleyman ve Mıho  Diyarbakır Ergani'den önce  Erzurum Çat  Ağa köyüne ve oradan Katranlı köyüne gelmiştir Şadi Aşireti'ne mensup olup, İslam dini Sünni Şafii mezhebi insancına sahiptirler. Demir ,Sağlam , Karakuş  ve Akkuş Soyadlarını kullanmaktadırlar. 
Dadaş ailesi Erzurum Merkez , Manisa ve İstanbul başta olmak üzere bir çok ille göç etmişlerdir. (Kaynak :Hacı DEMİR) 
           
7- MALA HEME (MALA USE RIHE)
Osman'ın oğlu Use (Yusuf annesi Rıhan) Diyarbakırr Ergani'den  Erzurum Çat  Ağa köyünden Katranlı köyüne gelmiştir. Şadi Aşireti'ne mensup olup, İslam dini Sünni Şafii mezhebi insancına sahiptirler. Avcı  ve Küçüker Soyadlarını kullanmaktadırlar. 
Heme ailesi Erzurum Merkez ,Manisa, İstanbul başta olmak üzere bir çok ille göç etmişlerdir. (Kaynak : Binali KÜÇÜKER) 
 8 -MALLA USE AZO 
 Azizoğlu Use (Yusuf) Diyarbakır Ergani'den  Erzurum Çat  Ağa köyünden Katranlı köyüne gelmiştir. Şadi Aşireti'ne mensup olup, İslam dini Sünni Şafii mezhebi insancına sahiptirler. Yusuf'un çocukları Halil, Hasan, Süleyman ve İsmail'dir .Akbaba, Akkaya, Karakaya , Sarıgül ,Çelik ,Dalda ve Demir  Soyadlarını kullanmaktadırlar. 
Use Azo  ailesi Erzurum Merkez , Ankara, Eskişehir  ve İstanbul başta olmak üzere bir çok ille göç etmişlerdir. (Kaynak :H.Maksut SARIGÜL, H.Zümrüt AKBABA) 

9 -MALA SAİDE ALIK 
                Ali'nin oğlu Muhammed Bingöl Kığı Sevkari köyünden Katranlıya gelmiştir. Sevkari Aşireti'ne mensup olup, İslam dini Sünni Şafii mezhebi insancına sahiptirler. Avcı ve ÇOLAK soyadlarını kullanmaktadırlar. 
Alık  ailesi Erzurum Merkez ve İstanbul başta olmak üzere bir çok ille göç etmişlerdir. (Kaynak : Cezrail ÇOLAK)  

           

10-MALA MIHAMEDE AHMEDE SOFİ 
                  Nerden geldiği tam olarak bilinmekte olan Ahmed'e sofi ailesi köye gelen ilk üç ailedendir.DIMILLİ Aşireti'ne mensup olup, İslam dini Sünni Şafii mezhebi insancına sahiptirler. Tepe  ve ... soyadlarını kullanmaktadırlar. 
Ahmede Sofi  ailesi Erzurum Merkez ve İstanbul başta olmak üzere bir çok ille göç etmişlerdir. (Kaynak :Yasin Tepe )  

11-MALA XELE 
Xele'nin babası Bekir Ağrı'dan katranlı Köyüne gelmiştir.Sipkî Aşireti'ne mensup olup, İslam dini Sünni Şafii mezhebi insancına sahiptirler. Koçbaş , Kiracı  soyadlarını kullanmaktadırlar. 
Xele ailesi Erzurum Merkez ,Yozgat , Bursa  ve İstanbul başta olmak üzere bir çok ille göç etmişlerdir. (Kaynak :Abdulvehap KOÇBAŞ)  
12-MUHAMEDE RESIK 
Resık ailesinden köyde yaşayan kimse kalmadığından hakkında bilgi edinememiştir.
       
                      SONRADAN DAHİL OLMUŞ KURUCU AİLELER
13-MALA DEMIK
Osman'ın torunun Ali'nin oğlu Mahmut Bingöl'un Karlıova ilçesi Sağnis (Yiğitler ) köyünden katranlıya gelmiştir. Dimilî Aşiretine mensup olup, İslam dini Sünni Şafii mezhebi insancına sahiptirler. Keleş, Dalga,Karakurt ve Yıldırım soyadları kullanmaktadırlar. Demık Ailesi Erzurum Merkezi , İstanbul ve Ankara Başta olmak üzere bir çok ille göç etmişlerdir. 
(Kaynak : Mustafa YILDIRIM ) 
14-MALA KALE
Mele Kalın torunlarından Muhammed oğlu Hasan Bingöl'ün Solhan ilçesi Hazarşah (Melekan ) köyünden önce  Muş'a gelmiş ve Muş'tan katranlı köyüne gelmiştir. Dimilî Aşiretine mensup olup, İslam dini Sünni Şafii mezhebi insancına sahiptirler. Karataş, Kamer Aydın , Eryılmaz  , Demir ve Aydın soyadları kullanmaktadırlar. Kale  Ailesi Erzurum Merkezi , Ağrı , Muş ve İstanbul Başta olmak üzere bir çok ille göç etmişlerdir. 
(Kaynak : İlhami KAMER , İbrahim KARAKAŞ ) 
           
KURUCU OLMAYIP QETRANİDE YAŞAYAN AİLELER
                             

Bu14 kurucu aile dışında 4 aile daha köyde yer almaktadır.
1-MALA QEYE 
 (Dimilî Aşireti) 
2-Mala Use Tırk ( Alık ailesinin damadı ve köyde kimse kalmamış olup, büyük çoğunluğu Erzurum Merkezindedirler)
3-Mala Fey Abdullah (Dimilî Aşireti) ( Mele Kal'ın Torunlarından olup Mala Kaleden sayılmakta olup,  Köyde bu aileden kimse kalmamıştır)
4-Mala Mahmude Hulo (Dimilî Aşireti) (Mahmud'e Hulo  Ahmetoğlu Hüseyinin üvey oğlu olduğundan Telhe Şeyh ailesinin kolu denilebilir )  Köyümüzde 96 hane olup köyün nüfusu resmi olmayan sonuçlara göre 630 kişidir.
 
Başta Erzurum, Bursa ve İstanbul olmak üzere yaklaşık 200-300 hanesi köyden çeşitli şehirlere göç etmişlerdir.
Bu göç edenlerden bir bölümü Gurbetteki Köylülerimiz bölümünde yer almaktadır . 
 
Ayrıca katranlı 
köyünün 1km ilerisinde Nıft Deresi bulunup; ismini
bir petrol ürünü olan neftten almaktadır.Bu petrolakıntısı çıplak gözle bile görünmektedir.


KÖYÜMÜZÜN KÜLTÜREL ÖZELLİKLERİ

1. EVLİLİK TÖRENLERİ

a) Kız İsteme:
 
Köyümüzde günümüzde gençler genellikle kendi seçtikleri insanla evlenmektedirler. Fakat özellikle köylerimizde görücü usulü ile evlilikte devam etmektedir. Genç sevdiği kızı annesine ve babasına direk söyleyemez. Ya evdeki kendisinden küçük birisi vasıtasıyla ya da başka bir akrabası vasıtasıyla evlenmek istediği kızın ismini söyler. ( Çünkü gencin direk anne ve babasına söylemesi ayıp karşılanır). Anne baba kızı onaylarsa, kızın ailesinden evin yolu istenir. Evin yolunu istemek “Kızınızı istemeye gelebilir miyiz?” demektir. Kız tarafı evin yolunu verirse, bir akşam ailenin yaşça büyükleri kız istemeye giderler. Oturulur, hal hatır sorulur. Allah’ın emri Peygamber’in kavli ile kız istenir. Kız tarafının yaşça ileri geleni “Evet” cevabını verirse erkek tarafından alınacak hediyeler istenir. Tekman ilçe merkezinde “başlık parası” denilen bir adet kalmamıştır. Ancak bazı köylerimizde bu adet devam etmektedir. Kız tarafı, kıza erkek tarafından alacağı altın miktarını bildirir. Bu miktar erkek tarafının maddi imkânlarına göre belirlenir. Ayrıca erkek tarafından kız tarafının kadınlarına verilmek üzere elbiselik kumaş istenir. Buna da altınlara da kısaca “halat” denir. Kıza yüzük takılır, herkes hayırlı dileklerde bulunur. Bunlar konuşulup karara bağlandıktan sonra yemekler yenir, çaylar içilir. Erkek tarafı evine uğurlanır.Eğer kız tarafı bu evliliğe razı değilse bunu doğrudan “hayır” cevabıyla iletmez. Erkek tarafını incitmemek için uygun bir bahane bulur. Bu bahane “ya kızımız küçük evlilik zamanı değil” . ya da kızımız başkasına sözlüdür şeklinde olur. Evlilik olayı ilçemiz de büyük bir sevinç karşılanır. Birinin oğlunu evlendirdiği duyulunca tüm komşular eş dost onunu evine göz aydınlığına giderler. Hayır dualarında bulunurlar. Bu dualar, “ Allah keder vermesin, Allah muratlarına erdirsin” şeklidedir. Damadın ailesi gelen misafirlere izzeti ikramda bulunur.

b) Sandık Götürme:
 
Erkek tarafı gelin için değişik hediyeler alır. Bunlar altın ve kıyafettir. Bunları evde güzelce bir odaya sererler. Tüm komşuları “SandığınÜstüne” çağırırlar. (Sandık eşyalarını görmek bu şekilde ifade edilir.) Gelenler hem eşyaları görür hem de bazı hediyeler getirirler. Bu eşyalar birkaç gün serili kalır. Sonra güzelce gelin sandığına yerleştirilir. Erkek tarafı sandıkla beraber götürmek üzere ailenin diğer bayanlarını da davet eder. Bunlara “berbu” ya da yenge denir. Bu yengeler genellikle dayı hanımları, amca hanımları ya da yakın dostlardan seçilir. Berbular geline götürmek üzere bir valizin içine hediyeler koyarlar. Bu hediyeler Tekman da “bavul” olarak adlandırılır. Bu bavulun içinde gelin için baş örtüsü, çorap, patik, çamaşır, etek, kazak, terlik, parfüm, kına, elbiselik kumaş vb. bulunur. Öğlen saatine doğru sandık alınarak kız evine gidilir. Kız tarafı gelen hediyeleri görmeleri için kendi ailesindeki kadınları çağırır. Erkek tarafından bir kadın her berbunun (yenge) getirdiği hediyeleri teker teker oradakilere gösterir. Yemekler yenilir, çaylar içilir. Hoşnutluk içinde kız evinden ayrılırlar.

c) Nişan (Şirani), Düğün:

Her iki aile mensupları anlaşarak kendi aralarında nişan için bir gün belirlerler. Erkek tarafı Nişana davet etmek istediği eş dostuna bir tane şeker veya çikolata gönderir Bu nişana davetlisiniz anlamına gelir. Ancak son zamanlarda artık davetiye bastırılmaktadır. Tekman da son senelerde nişan ve düğün bir arada yapılmaktadır. Kız tarafı da nişana davet etmek istediklerini belirler ve davet eder. Nişan genellikle yaz aylarına bırakılır. Nişan için en uygun vakit öğle vaktinden sonradır. Tekman da misafire çok önem verilir. Misafire hiçbir kusur etmemek için elden ne gelirse yapılır. Kız tarafında yemek için günler öncesinden hazırlık yapılır. İlçede genellikle et ağırlıklı yemekler yapılır. Çünkü bölge hayvancılıkla uğraşır. Böyle günlerde baklavasız, böreksiz Tekman sofrası olmaz. Erkek tarafının nişana davet ettiği her berbu (yenge) büryan denen (kuzu haşlama) kuzudan pişirmek zorundadır. Büryan bir tane kuzunun içi boşaltılıp, güzelce yıkandıktan sonra bir bütün olarak tandırda kazan içerisinde pişirilmesiyle yapılan yemektir. Ayrıca her yenge kete ve helva yapar. Erkek tarafı kız tarafının evine gittiği 1. gün nişan yapılır. Nişanda erkekler ve kadınlar ayrı odalarda otururlar. Yemekler yenir. Nisan günü yemek masrafını kızın babası karşılar. Erkek tarafı hediyelerini (takı) bir tepsi içerisinde toplayıp, bir yengeye verir. Yenge de onları alıp geline takar. O gece yengeler kız evinde kalırlar. Ertesi gün gelinin düğüne hazırlanması için bir ev seçilir. Bu eve baş yıkama evi denir. Gelin erkenden baş yıkama evine gönderilir ve orada saçları yapılıp, genç kızlar tarafından süslenir. Erkek tarafı arabalarla, davetlilerle gelini baş yıkama evinden alarak gezdirirler. O akşam kına gecesi yapılır.

d) Kına Gecesi:

Kız tarafı bütün komşuları, tanıdıkları kına gecesine bir kişi göndererek davet eder. Kına gecesi düğün salonu olmadığı için müsait olan bir evde yapılır. Nişan yerine davetli bayanlar ve gelin götürülür. Burada geline altınlar takılar. Berbular genellikle geline altın takarlar. Fakat davetlilerden para getirenlerde olur. Altınlar erkek tarafının, para ise kız tarafının olur. Toplanan para kızın annesine verilir. Takı merasimi yapılırken oradaki misafirlere çerez adı verilen erkek tarafından alınan kuruyemiş dağıtılır. Takı merasiminden sonra gelin ve davetli kadınlar gelinin evine gelirler. Burada geline kına yakılır. Söylenen türkülerle gelin ve annesi ağlatılır. Kınası yakılan gelin önce büyükleri olmak üzere herkesle görüşür. Tekman’da damatlara da kına gecesi düzenlenir. Damadın kına gecesi sağdıç evinde yapılır. Damadın yakın arkadaşları sağdıçları olur. Damat genellikle tek parmağına kına yaktırır. O gece müzikler eşliğinde sağdıç evinde eğlenilir. Kına gecesi asıl eğlence damadın evinde olur. Davul zurna eşliğinde düğüne gelen herkes geç saatlere kadar halay çeker. Düğünler genellikle yazın ve sonbaharda yapıldığı için halay çekmek için bahçeler tercih edilmektedir. Damadın babası gelen herkese çerez dağıtır.
 

2. SÜNNET GELENEĞİ:

Köyümüzde sünnet şu şekilde yapılır.Sünnet için eş dost, konu komşu davet edilir. Sünnet için ev süslenir. Sünnet olacak çocuk doktor eve getirilir. Sünnetten sonra  Gelen davetliler çocuğa hediyeler getirirler. Yemekler verilir. Ertesi günü ise komşular göz aydınlığına gelirler.
Kirvelik: Sünnet esnasında çocuğun yanın da bulunan kişiye kirve denir. Her yörede olduğu gibi kirveler çocuklara değişik hediyeler alırlar. Kirvelik Tekman’da babadan oğla geçen bir müessese haline gelmiştir. Diğer nesillerde kirveliği devam ettirirler. Dostlukları nesillerce sürer.

3. BAYRAMLAŞMA:

Dini bayramlarımızda bütün bayramlarımızda olduğu gibi köyümüzde de çok önem verilir. Günler öncesinden ev temizlikleri yapılır. Birkaç gün öncesinden baklavalar, tatlılar, börekler açılır. Bayram namazı kılındıktan sonra kabristan ziyaretleri yapılır. Eğer bayramdan önceki günlerde biri ölmüşse önce oraya bayram ziyaretine gidilir. Çünkü yörenin anlayışına göre taziye evi halkı için ilk bayram kara bayramdır. Önce onların ziyaret edilip, gönüllerinin alınması ve acılarının paylaşılması gerekir. Daha sonra bayram ziyaretleri başlar. Küçükler evleri dolaşarak el öperler. Sonrasında büyükler de dolaşarak iade-i ziyaret yaparlar. köyümüzde gelen misafire yemek ve tatlı ikram edilir. Çocuklar Ramazan Bayramında da Kurban Bayramında da üç gün boyunca “bayramlık” adı altında şeker toplarlar. Çocuklar için bayramlarda özellikle çikolatalı şeker önemlidir. Çikolatalı şeker “özel şeker” adı verilir. Bayramlık almaya gelen çocuk 'aydıya bınbarek be' “Bayramınız Kutlu Olsun, Şekeriniz Özel Olsun” der. Şekerini alır gider.

4.KÖYÜMÜZDE DOĞUM:

Köyümüzde yeni doğmuş çocuğa genellikle adını ailenin büyükleri verir. İsim çocuğun kulağına ezan okunduktan sonra üç kere söylenir. Ezanı genellikle erkekler okur. Yeni doğum yapmış kadına “Loğusa” denir. Loğusalık dönemi kırk (40) gündür. Doğumdan hemen sonraki günlerde (Serdani) komşular ve tanıdıklar doğum yapan kadına yemek ve pasta benzeri yiyecekler, çocuğu da hediyeler götürürler. İnanışa göre doğum yapmış kadın doğumla birlikte günahlarından arınmıştır. Allah katında onun duaları makbuldür. Bir müşkülü olan, bir dileği olan, loğusa kadından kendisine dua etmesini ister.

5. KIRK ÇIKARTMA:

Kırk günü tamamlamış olan çocuğun ve kadının kırkını çıkartmak gerekir. Bunun için kırk tane buğday tanesine İhlâs suresi okunur. Bunlar bebeği banyo yaptırmak için hazırlanan suyun içine konur. Bebek bu suyla banyo yaptırılır. Bebeğin bütün kıyafetleri yıkanır. Anne de banyo yapar. Böylelikle her ikisinin de kırkı çıkmış olur.

6. DİŞ HEDİĞİ:

Yöremizde küçük çocuklar diş çıkarmaya başladıktan sonra dişlerinin rahat çıkması, çocuğu fazla rahatsız etmemesi için diş hediği hazırlanır. Buğday, nohut ve fasulye güzelce haşlanır. Tabaklara konur. Üzerleri fındık ve kuru üzümle süslenir. Komşulara, akrabalara dağıtılır. Komşular da tabağı boş göndermezler. Tabakla birlikte çocuğa hediyeler gönderirler.